"حق زن بر بدنش"، "هویت فرهنگى" یا توحش و جنایت؟

معناى عملى و فرهنگى ختنه زنان در کشورهاى آفریقایى از سنگال تا سومالى و در بین مسیحیان و مسلمانان ساکن این کشورها متفاوت و بقرار زیر است: ضمانتى براى حفظ بکارت دختران، وسیله اى براى کنترل جنسى و جلوگیرى از رابطه جنسى دختران قبل از ازدواج، تامین لذت جنسى بیشتر براى مردان، مرحله اى در بلوغ جنسى دختران، طهارت و پاکى جنسى دختران و تامین بارورى بیشتر زنان پس از ازدواج.

ختنه زنان صدمات و خطرات جانى غیر قابل جبرانى براى آنان در بردارد. اختلال در دفع ادرار و عفونت مجارى ادرار، خونریزى دائمى، تشکیل زخمها و غده هاى مختلف تا حد یک توپ فوتبال از عادى ترین عوارض این عمل وحشیانه هستند. دخترانى که ختنه شده اند بطور مادام العمر چه در هنگام رابطه جنسى و چه در موقع زایمان دردهاى شدیدى را متحمل مى شوند.تاکنون کشورهاى مصر، غنا، سودان، کنیا، بورکینا فاسو، گینه و سنگال قانونا ختنه زنان را جرم محسوب کرده اند. این قانون در سنگال نیز تصویب و به قانون مدنى کشور اضافه شد. بالاترین مراجع مذهبى و رهبران قبایل در سنگال اعلام کرده اند که حاضرند بمیرند و زیر بار چنین قانونى نروند و درست در موقع تصویب قانون ممنوعیت ختنه زنان، در دهکده اى در جنوب سنگال، 120 دختر را طى مراسمى ختنه کردند. دولت مصر و برخى از کشورهاى آفریقایى نیز تحت فشارها و شرایط مشابهى ختنه زنان را قانونا جرم محسوب کردند. در گینه مجازات ختنه زنان مرگ است اما این قانون هیچوقت پیگیرى و اجرا نشده است. دولتهاى حاکم در آفریقا از ترس تکرار شورشهاى خونینى که در زمان حاکمیت قدرتهاى استعمارى در آفریقا روى داد، قانون ممنوعیت ختنه زنان را اعمال و پیگیرى نمى کنند. مراجع مذهبى و سران قبایل کنیا در سالهاى دهه 1950، وقتى که قانون ممنوعیت ختنه زنان تصویب شد، جنبشى به راه انداختند و دختران جوان را وادار کردند این شعار را بدهند: "خودم خود را مى برم و ختنه مى کنم". با تصویب قانون ممنوعیت ختنه، اهالى دهکده هاى سنگال اعلام کرده اند که در مقابل اجراى این قانون که همه اقوام و دوستان آنان را به مجرمین تبدیل کرده است، مقاومت مى کنند. علاوه بر مقاومت ارتجاعى ناسیونالیستها و سران قبایل و مذاهب در آفریقا که سرسختانه از ختنه زنان دفاع مى کنند، بخشى از جنبش زنان در غرب هم تحت عنوان تهاجم فرهنگى قدرتهاى بزرگ غربى به فرهنگ مردم آفریقایى، معادل قرار دادن ختنه زنان با شعار و خواسته فمینیستى "کنترل زن بر بدن خودش" و اینکه این عمل را زنان در حق زنان انجام مى دهند، مخالف مقابله با این سنت ضد انسانى هستند. تا چند سال قبل فمینیستها على العموم و یکصدا ختنه زنان در آفریقا را محکوم مى کردند. با رواج ایده نسبیت فرهنگى در چند سال اخیر بخشى از جنبش فمینیستى هم مخالفت با ختنه زنان را کنار گذاشته است. از جمله "جرمین گریر" فمینیست سرشناس و با نفوذ جهان غرب بدلایل زیر
? مقابله با ختنه زنان را مردود مى داند:

- ختنه پسران در بین مسلمانان و یهودیها چه در غرب و چه خارج از آن بعنوان یک سنت و فرهنگ صورت مى گیرد، چرا ما در غرب نسبت به آن عکس العمل نشان نمى دهیم؟ چرا سازمان ملل هیچگونه طرح و برنامه اى علیه آن ندارد؟ ختنه مردان در غرب محکوم نمى شود چون ما آن را بعنوان یک سنت برسمیت شناخته ایم. چرا این سنت را در مورد زنان آفریقایى به رسمیت نمى شناسیم؟ - مردان براى زیبایى، آلت جنسى شان را سوراخ و به آن حلقه آویزان مى کنند، ما بدلایل فرهنگى یا عدم دخالت در زندگى خصوصى افراد کارى به آن نداریم. چرا در مورد ختنه زنان آفریقایى دخالت مى کنیم؟- عمل جراحى اندامهاى جنسى براى تعیین تکلیف جنسیت افرادى که دچار اختلال جنسى هستند، توصیه شده و توسط پزشکان صورت مى گیرد. ما این عمل را در غرب بعنوان یک عمل درست و لازم برسمیت مى شناسیم. - در غرب بسیار معمول است که مراجع پزشکى درصد قابل توجهى از زنان را هنگام زایمان، بدون دلیل موجه، سزارین مى کنند، یا دهانه رحم را براى خروج سر نوزاد پاره مى کنند (باوجود اینکه این عمل به ماهیچه هاى مجارى ادرار و مقعد زن آسیب جدى مى رساند) یا بسیارى از زنان بدلایل متعدد رحم شان را کاملا بر مى دارند. چرا ما در غرب این مشکلات را برسمیت نمى شناسیم و با آن برخورد نمى کنیم اما به ختنه زنان در آفریقا کار داریم؟ - زنان و مردان براى زیبایى به عمل جراحى آلت جنسى شان و زنان به عمل جراحى زیبایى سینه هایشان دست مى زنند، چرا ما این عمل را در غرب تقبیح نمى کنیم؟- زنانى که در غرب بدلایل مختلف بخشى از آلت جنسى شان را خودشان قطع مى کنند، یا اینکار را براى آویختن حلقه به آن و بدلایل زیبایى انجام میدهند، ما حق آنها را در کنترل بر بدنشان و یا فرهنگ و علائق شخصى آنها را برسمیت مى شناسیم، چرا این در مورد زنان و دختران سومالیایى صادق نیست؟ چرا دختران غربى و آفریقایى نمى توانند به دلایل یکسان یعنى رسم و فرهنگ و داشتن کنترل بر بدنشان، دستگاه تناسلى شان را ببرند و سوراخ کنند؟ هردوى اینها، این عمل را براى رضایت خودشان انجام مى دهند و نه ارضاى جنسى بیشتر مردان.- این عمل علیرغم خطرات جسمى اش براى زنان، بین مردم قبایل آفریقایى همبستگى و اتحاد بوجود مى آورد و به آنها هویت فرهنگى مى دهد، چرا قدرتهاى غربى و آمریکا این همبستگى را مختل مى کنند؟ این هجوم امپریالیسم فرهنگى است و محکوم است.

- زنان را زنان ختنه مى کنند و نه مردان. - علیرغم دردناک و خطرناک بودن ختنه براى زنان، این رسم با وجود اینکه پنجاه سال است که جنایى و غیرقانونى شده، و قدرتهاى غربى از غیرقانونى کردن آن حمایت کرده اند، ادامه دارد. ما باید ختنه زنان را در آفریقا را بعنوان یک رسوم فرهنگى و کارى که خود زنان در حق خودشان انجام مى دهند، در نظر بگیریم، برسمیت بشناسیم، و به جاى جنایى کردن آن، امکانات بهداشتى و پزشکى به آن اختصاص دهیم. در پاسخ به استدلالات فمینیستى جرمین گریر و سایر مدافعین نسبیت فرهنگى و احترام به هویت فرهنگى مردم آفریقا باید گفت که ختنه پسران یا مردان بالغ در غرب هم یک سنت عقب افتاده و مذهبى است و باید با آن مقابله فرهنگى و قانونى کرد. عمل پزشکى براى تعیین تکلیف جنسیت افراد بالغى که مى خواهند از نظر جنسى زن یا مرد بشوند، امر خصوصى آنهاست و به عمل ختنه زنان در آفریقا ربطى ندارد. عمل جراحى جنسى دستگاه تناسلى یا سینه هاى زنان و مردان به منظور زیبایى از جانب زنان و مردان بالغ و بالاى سن قانونى صورت مى گیرد و حق آنهاست و اینهم ربطى به ختنه زنان در آفریقا ندارد. سوراخ کردن دستگاه تناسلى و سینه زنان و مردان براى زیبایى و آویختن حلقه به آن از جانب دختران و پسران بالغ تصمیم خود آنهاست و به ختنه زنان در آفریقا مربوط نیست. قانون در غرب براى این سوراخ کردنها یک حد سنى تعیین کرده است و والدین به این عمل از جانب فرزندان زیر سن قانونى خود عکس العمل نشان مى دهند و مانع آن مى شوند. عمل سزارین و یا پاره کردن دهانه رحم زنان در هنگام زایمان براى بیرون آوردن نوزاد یا سر او، اگر دلیل موجه پزشکى نداشته باشد و صرفا براى راحتى کار مراجع پزشکى و یا اجتناب از هزینه بیشتر پزشکى صورت بگیرد، از نظر قانونى قابل رسیدگى و تعقیب و مجازات است. اینهم به ختنه زنان در آفریقا نامربوط است. اما در مورد کنترل زنان بر بدن خودشان و اینکه این مردان نیستند بلکه زنانند که در آفریقا زنان را دیگر ختنه مى کنند، اول باید دید "زنان" ختنه شده در آفریقا در چه سن و سالى هستند. طبق گزارشات سازمان بهداشت جهانى وابسته به سازمان ملل، ختنه زنان از ماههاى بعد از تولد تا سن 15 سالگى صورت مى گیرد و متوسط آن بین 4 تا 12 سال است. اینها زنان بالغ نیستند بلکه یا نوزادند یا دختربچه هایى در سنین چند ماهگى تا 15 سالگى. این "کنترل زنان بر بدنشان نیست" این جنایت در حق کودکان دختر است. طبق نرمهاى برسمیت شناخته شده قانونى و انسانى متعارف در جهان امروز سن قانونى براى استقلال فردى، مدنى و حقوقى و جنسى دختران 16 یا 18 سال است و از این سن به بعد از نظر جامعه زن، بالغ به رسمیت شناخته شده و حق دارد بر مقدرات خود و از جمله در مورد بدنش بدلایل پزشکى و فرهنگى و زیبایى و جنسى مطابق نرمهاى انسانى و قانونى تصمیم بگیرد. دخترانى که در آفریقا ختنه مى شوند زیر سن قانونى هستند و آنها را در حالیکه وحشت زده هستند و جیغ مى کشند، زیر تیغ مثله جنسى مى کشند. این نه کنترل زن بر بدنش بلکه تجاوز به حقوق پایه اى نوزادان و کودکان است. اینکه در آفریقا زنان و نه مردان دختر بچه ها را ختنه مى کنند نه بدلیل کنترل زنانه بر بدن زنان، بلکه بدلیل اینست که زنان را نسبت به "زنان" محرم مى دانند و دسترسى مردان بر بدن زنان از نظر مذهبى و سنتهاى ارتجاعى حرام است. واقعا ایده تقدم زن بر انسان، فمینیستها را نسبت به پایه اى ترین حقوق کودکان و انسانها کور کرده است. تقدس بدن زن در این آرمان تا آنجا پیش رفته که توحش و جنایت نسبت به دختربچه ها در آفریقا را "کنترل زن بر بدن خود" مى دانند. انجام عمل ختنه زنان توسط زنان را که بدلیل مذاهب و سنتهاى واپسگرا انجام مى شود، را فرهنگ زنانه مى خوانند. زن بودن بر انسان بودن پیشى گرفته است و تا آنجا پیش رفته که همه دستاوردهاى مدنیت، حقوق فردى و مدنى آنان بعنوان انسانها و کودکان را پایمال مى کند. اما هجوم امپریالیسم فرهنگى و به رسمیت شناختن ختنه بعنوان رسم فرهنگى زنان در آفریقا هم همان ایده ارتجاعى نسبیت فرهنگى است که این توحش را بعنوان استاندارد فرهنگى، زیبایى و جنسى زنان در آفریقا یا ابزار هویت فرهنگى و همبستگى مردم در آفریقا به رسمیت مى شناسد. حقوق انسان جهانشمول است، انسان شامل کودک، زن و مرد است، انسان شامل آفریقایى و آمریکایى و اروپایى است. کودکان دختر در آفریقا هم چه بعنوان انسان و چه بعنوان زن باید از حقوق یکسانى و با انسانها و زنان در غرب برخوردار باشند. ختنه زنان نه حقوق زن است و نه حقوق کودک، و نه یک فرهنگ قابل احترام بلکه جنایت و وحشى گرى در حق کودکان دختر است. واقعیت این است که اجراى قانون ممنوعیت ختنه دختران از آنجا که زیر فشارهاى مالى آمریکا و سایر سازمانهاى کمک رسانى غربى، و در غیاب یک جنبش مترقى براى حقوق و رفاه و آزادى زنان و کودکان و کل جامعه صورت مى گیرد، مبارزه با این رسم وحشیانه را دشوارتر مى کند. مقابله با این رسم و سنت ارتجاعى نه با سکوت در مقابل آن، نه با باج دادن به فرهنگ عقب مانده خودى و هویت فرهنگى و همبستگى قبیله اى و سران مذهبى مدافع آن، نه با دفاع از آن بعنوان "کنترل زن بر بدنش"، و یا حداکثر پناه بردن به راه حل هاى پزشکى بلکه در گرو مقابله قاطع فرهنگى و اجتماعى با رهبران مذاهب و قبایل و جنبش ارتجاعى آنان است. ختنه زنان در آفریقا زمانى مى تواند ریشه کن شود که همراه با اجراى قانون ممنوعیت ختنه زنان، جنبش فرهنگى و اجتماعى مترقیى علیه رسوم واپسگرا در جامعه دامن زده شده و حقوق ابتدایى کودکان و زنان از زیر دست و پاى سران مذهبى و رهبران قبایل و دولتهاى بورکراتیک و ارتجاعى حاکم در آفریقا بیرون کشیده شود. جنبش کسب حقوق اولیه کودکان و زنان در آفریقا که در اولین قدم باید ختنه زنان را غیرقانونى و مطرود کند، در عین حال پاسخى است به مدافعین تئورى ضد انسانى نسبیت فرهنگى و کسانى که تحت عنوان "کنترل زن بر بدنش" و زیر لواى جنبش دفاع از حقوق زنان، به جنایت در حق کودکان دختر در آفریقا مشروعیت فمینیستى مى دهند.
 

? براى اطلاع بیشتر از استدلالات "جرمین گریر" به کتاب The Whole Woman، فصل Mutilation، صفحات 105-94 مراجعه کنید.  

ناقص‌سازی جنسی زنان یا به اصطلاح "ختنه" آنها، در استان‌های خوزستان، لرستان و بیش از همه کردستان نیز معمول است. پیامدهای جسمی و روحی این رسم غیرانسانی بر قربانیان آن، ابعاد گسترده‌ای دارد.